Zakończenie małżeństwa dla katolików w sposób umożliwiający zawarcie go ponownie jest nie lada wyzwaniem. Kościół katolicki nie uznaje bowiem rozwodów i jedyną możliwością na zakończenie nieudanego związku jest unieważnienie ślubu kościelnego. Procedura jego uzyskania jest jednak skomplikowana, a sam kościół ma dość wysokie wymagania, by móc stwierdzić zaistnienie przesłanek pozwalających na stwierdzenie nieważności związku małżeńskiego. Jak więc uzyskać tak zwany rozwód kościelny? Czy istnieją sposoby na usprawnienie tej procedury?

Unieważnienie ślubu kościelnego czy rozwód kościelny?

Pojęcie rozwodu kościelnego dość powszechnie funkcjonuje w naszej przestrzeni, ale warto mieć na uwadze, że jest to termin kompletnie błędny – kościół bowiem nie stwierdza rozwodów, uniemożliwiając tym samym ponowne zawarcie ślubu kościelnego. Oczywiście zawarte w kościele małżeństwo można zakończyć sprawą rozwodową, po której nie będzie ono w świetle obowiązującego prawa wiążące, ale w żadnym wypadku (nawet w przypadku zdrady, stosowania przemocy czy niezgodności charakterów) rozwód uzyskany w sądzie nie upoważnia do ponownego ślubu w kościele (choć w Urzędzie Stanu Cywilnego jak najbardziej jest to możliwe). Dla osób bardzo religijnych, które pragną żyć w zgodzie ze swoją wiarą to sytuacja niedopuszczalna, dlatego nie pozostaje im nic innego, niż tylko ubiegać się o uzyskanie jedynego uznawanego przez kościół zakończenia małżeństwa – na drodze jego unieważnienia. 

Jak unieważnić ślub kościelny?

Droga do ubiegania się o unieważnienie małżeństwa kościelnego jest znacząco odmienna od standardowej procedury. Przede wszystkim, by otrzymać takie orzeczenie, trzeba wykazać się powodami prowadzącymi do podjęcia takiej decyzji. Jest ich niewiele – 12 i każdy z nich może skutkować ogłoszeniem nieważności sakramentu ślubu.

Rozwód kościelny – powody:

Wśród najważniejszych i najczęściej wykorzystywanych powodów, skutkujących unieważnieniem sakramentu małżeństwa można z pewnością wymienić następujące:

– impotencja, czyli trwała niemożność dokonania stosunku małżeńskiego. Niezależnie od przyczyny, która leży źródła problemu, może on być podstawą do uznania małżeństwa za nieważne,

– nieprawidłowości w przebiegu uroczystości ślubnej „brak formy kanonicznej”. Może dotyczyć to udzielenia sakramentu przez księdza bez stosownego upoważnienia, nieprawidłowej liczby świadków, lub innych niedociągnięć natury proceduralnej,

– niezdolność konsensualna – szereg czynników, które występujące razem świadczą o braku możliwości podjęcia świadomej decyzji przez osobę zawierającą związek małżeński. Wśród nich należy stwierdzić brak rozeznania (np. na skutek zaburzeń psychicznych, psychoz lub nerwic), chorobę psychiczną lub niedorozwój i niezdolność do podjęcia obowiązków małżeńskich – np. będące skutkiem zaburzeń psychoseksualnych, homoseksualizmu, transseksualizmu, alkoholizmu, narkomanii, niedojrzałość emocjonalnej czy uzależnienia od seksu,

– wada zgody małżeńskiej – może się do niej zaliczać brak niezbędnej wiedzy, która umożliwiałaby zawarcie małżeństwa, ale również ukrywanie ważnych przesłanek, które powinny uniemożliwić zawarcie tego sakramentu, podstęp, symulacja (np. niechęć do ślubu kościelnego), ukrywana niechęć do dzieci czy pozostawanie w innej relacji podczas zawierania małżeństwa, a także dopuszczanie się zdrad – przed i po ślubie. 

– zakaz zawarcia małżeństwa – pomimo pozostawania w stanie wolnym, sąd kościelny może nałożyć taki zakaz na wiernego, a ślub zawarty w ukryciu może być unieważniony,

– przeszkoda wieku – zawarcie małżeństwa przez mężczyznę w wieku poniżej 16 lat lub kobietę poniżej czternastego roku życia. Jeśli doszło do tego na skutek zatajenia informacji, to może być to podstawą jego unieważnienia. 

Rozwód kościelny – jakie korzyści Ci przyniesie?

Najczęściej wymienianym powodem, dla którego wiele osób decyduje się na unieważnienie ślubu kościelnego to możliwość ponownego wstąpienia w związek małżeński – zgodnie z prawem kanonicznym, w kościele i w zgodzie z własnym sumieniem. Jednak nie jest to jedyna korzyść, jaką przyniesie Ci uregulowanie swojej sytuacji małżeńskiej. Dla osób religijnych nawet ważniejsza jest możliwość przystępowania do sakramentu Eucharystii, czyli przyjmowania komunii świętej podczas nabożeństw. Osoby trwające w ciężkim grzechu, a do takich mogą być zaliczani rozwodnicy oraz osoby, które zdecydowały się na ponowne małżeństwo poza kościołem, nie mogą przyjmować ciała Chrystusa. Uregulowanie swojej sytuacji pozwala na pełny udział w sakramentach. 

Proces skrócony – unieważnienie małżeństwa w 45 dni

W odróżnieniu od świeckiego rozwodu, który w przypadku braku orzekania o winie można uzyskać nawet w czasie jednego posiedzenia, stwierdzenie nieważności małżeństwa jest procesem zazwyczaj o wiele bardziej czasochłonnym. Zgodnie z prawem kanonicznym sprawa o unieważnienie związku powinno zakończyć się w ciągu roku od wniesienia skargi powodowej, a przy apelacji może wydłużyć się o kolejne 6 miesięcy. 

Na szczęście dla osób, które pragną szybciej uregulować swoje życie osobiste, w 2015 roku wprowadzono całkowicie nową instancję – proces skrócony, który teoretycznie umożliwia stwierdzenie nieważności sakramentu małżeństwa nawet w 45 dni. Dokładny czas trwania takiego postępowania będzie zależał od diecezji, niemniej jest zdecydowanie krótszy od roku, jak to miałoby miejsce w przypadku tradycyjnej drogi postępowania. By możliwe było utrzymanie takiego tempa, niezbędna jest współpraca obojga małżonków, co odróżnia tę procedurę od drogi tradycyjnej. Ponadto wysłana skarga powinna jasno określać, w którym miejscu doszło do naruszenia podstaw sakramentu, skutkującego jego nieważnością, wraz z odpowiednią dokumentacją i dowodami. 

Uzyskaj szybko „rozwód kościelny” – skorzystaj z pomocy adwokata

W związku ze skomplikowaniem procesów i kłopotliwą w przygotowaniu dokumentacją, najłatwiejszym sposobem na sprawne uzyskanie unieważnienia ślubu kościelnego jest skorzystanie z pomocy doświadczonego adwokata. Jest to szczególnie istotne, jeśli chcecie skorzystać z przyspieszonej formuły, umożliwiającej uzyskanie decyzji w nawet 45 dni. W takiej sytuacji nie ma miejsca na błędy – prawidłowo przygotowana skarga, wraz z niezbędnymi zeznaniami, dowodami i innymi dokumentami rzeczywiście może skutkować uzyskaniem decyzji w czasie około dwóch miesięcy i otwierać drogę do ponownego zawarcia małżeństwa. 

Skorzystanie z pomocy adwokata nie wpływa znacząco na to, ile kosztuje rozwód kościelny, a potrafi zaoszczędzić mnóstwo stresu, czasu i dodatkowych kosztów, czyli rezultatów ewentualnych pomyłek i błędów formalnych. Jako kancelaria adwokacka z dużym doświadczeniem, również w postępowaniach o unieważnienie małżeństwa kościelnego, z przyjemnością pomożemy Państwu w wyprowadzeniu swojej sytuacji rodzinnej na prostą i rozpoczęciu nowego życia. Wspieramy klientów na każdym etapie postępowania rozwodowego – tak przed organami kościelnymi, jak i przed sądami świeckimi. Decydując się na współpracę z nami, zyskujesz więc pewność, że wszystko przebiegnie zgodnie z planem. 

Kuba Makoś